Bracia Lwie Serce Astrid Lindgren

Astrid Lindgren nie trzeba przedstawiać. Autorka wielu powieści dla dzieci, a wszystkie warte są polecenia. Dzisiaj napiszę kilka słów o Braciach Lwie Serce.  Książka została po raz pierwszy opublikowana w 1974 roku; w 1979 otrzymała międzynarodową Nagrodę im. Janusza Korczaka (przyznawano ją do 2000 roku).
Jest to utwór poruszający niezwykle ważne problemy: miłości braterskiej, przyjaźni, lojalności, zdrady, a przede wszystkim - śmierci. Akcja powieści dzieje się na dwóch planach: w Szwecji i w Nangijali, czas także upływa w tempie realnym i baśniowym. Dwóch braci: Jonatan i Karol Lew mieszkają razem z mamą w skromnym domku. Mama jest krawcową, tata - marynarzem, który przepadł gdzieś na morzu. Dziesięcioletni Karolek opowiada nam historię ich wspólnego życia. Karolek, zwany Sucharkiem, choruje, ciągle leży w łóżku. Ma o sobie niskie mniemanie: uważa się za głupka z krzywymi nogami. Najsmutniejsze jest to, że wie o zbliżającej się śmierci. Boi się jej. Na pomoc przychodzi mu kochający brat Jonatan: (...) wyglądał jak królewicz z bajki. Jego włosy błyszczały zupełnie jak złoto, miał ciemnoniebieskie, cudne oczy, bardzo świecące, śliczne, białe zęby i całkiem proste nogi (Nasza Księgarnia Warszawa 1988, s. 10). Jonatan opowiada Karolowi o Nangijali: I zaczął opowiadać o Nangijali w taki sposób, że miało się prawie ochotę natychmiast tam pofrunąć. - Tam są jeszcze czasy ognisk i bajek - dodał. - To ci się spodoba. Z Nangijali pochodzą wszystkie bajki, bo właśnie tam takie rzeczy się dzieją i ten, kto się tam znajdzie, ma przygody od rana do wieczora, a nawet w nocy (ibidem, s. 7).

Życie jednak pisze własne scenariusze. Pierwszy odchodzi Jonatan, a dwa miesiące później do Nangijali trafia Karol. Astrid Lindgren wzruszająco opisała moment śmierci Karolka, jego przechodzenie do innej przestrzeni. Tak trudny temat jak śmierć pokazała w baśniowej, magicznej otoczce, łagodząc okrutny wymiar tego doświadczenia. W Nangijali chłopcy spotykają przyjaciół, ale podejmują także walkę z despotą Tengilem, który napadł na Dolinę Wiśni. Doprowadzają do jego zguby, ginie także potwór Katla, będący na usługach Tengila. Karol i Jonatan przechodzą do kolejnej krainy - Nangilimy.
Z moich doświadczeń wynika, że ta książka bardzo podoba się dzieciom. Rozpoznają typowe baśniowe motywy takie jak: potwory, magiczny róg, zły władca. To daje im poczucie bezpieczeństwa i pozwala na łagodne przyswojenie tematu śmierci oraz rozpoczęcie rozważań co następuje po życiu, czym jest Nangijala, czy "tam" spotykamy bliskich? Dzieciaki też w lot chwytają, że utworze Astrid Lindgren chodzi o walkę Dobra ze Złem, a Zło uosabia Tengil, jego żołnierze, Karma i Katla oraz zdrajca Jossi.
Powieść stanowi także dobry punkt wyjścia do rozmowy o braciach, ich charakterze i usposobieniu.  Jonatan i Karolek kochają się bardzo, są uczciwi, honorowi i odważni. Jednak nie kryształowi. Jonatan to ryzykant, a Karol trochę za bardzo powierza decyzje starszemu bratu, broni się przed odpowiedzialnością. Oczywiście jest to zamierzone. Astrid Lindgren mówi: każdy może pokonać zło, a jeśli nie pokonać - to mu się przeciwstawić. Powiedzieć NIE przemocy.
Bardzo ważna książka.